Harddiskler

HARDDİSKLER

Bilgisayar içerisinde farklı hafıza birimleri (ram, rom, cache vb..) bulunmaktadır. Tüm hafıza birimlerinin kendilerine özgü kullanım amaçları vardır. Örneğin Ram bellek çalışmakta olan program ve dosyaların yüklenerek hızlıca ulaşılmalarını sağlar.

Ram bellekler hızlı çalışmakla beraber, bilgileri kalıcı olarak saklayamazlar. Ayrıca kapasiteleri de harddiskler kadar büyük değildir.

Bu durumda bilgisayarımızda depolanacak işletim sistemi, programlar, belgeler, müzikler, videolar gibi çok büyük miktardaki bilginin sürekli olarak saklanabileceği bir hafızaya ihtiyaç vardır. İşte harddiskler bilgilerin kalıcı olarak saklandığı donanım elemanıdır.

İçerisinde alt alta dizili metal plakalar bulunur. Bu plakaların alt ve üst yüzeylerine veri yazmayı ve okumayı sağlayan parçaya, okuma-yazma kafası denir.

Plakaların dönme hızı “rpm” ile ifade edilir.

Rpm = Revolutions Per Minute – Dakikadaki devir sayısı

Günümüz harddisklerinin dönme hızları genel olarak 5400 ve 7200 rpm’dir. (10.000 ve 15.000 rpm hızları da mevcuttur.)

İz ve Sektör Kavramı

Plakaların üzerinde iç içe halkalar şeklinde izler (track) bulunmaktadır. Veriler 0 ve 1’ler halinde (bit) bu izlerin üzerine yazılmaktadır.

İzler ise “sektör” adı  verilen parçalara bölünmüştür. Bilgiler, izler üzerindeki bu sektörlere yazılırlar.

Cluster (Küme)

Sektörlerin boyutları işletim sisteminin kullandığı dosya sistemine göre değişebilir. Örneğin bir sektör 512 byte (yani 4096 bit) boyutunda olabilir.

Belirli sayıdaki sektör bir araya gelerek cluster (küme) adı verilen yapıyı oluşturur. Veriler bu cluster’lar içinde saklanırlar. Veri yazılabilen en küçük parçadırlar. Yani bir cluster içerisinde tek bir dosyaya ait bilgi saklanır ve dosya normalde çok az yer kaplıyor olsa bile en az bir cluster o dosya için ayrılarak, kullanılmayan kısım boş halde durur.

Bu yüzden küme boyutu ne kadar küçük olursa, bilgiler o kadar iyi yerleştirilir ve boş alanlar azalmış olur.

Örneğin Windows işletim sisteminin son sürümleri (Windows Xp, Windows 7, Windows 8) NTFS dosya sistemini kullanmaktadır. Bu sistemde cluster boyutu 4 kilobyte’tır. Bu durumda 1 kilobyte’lık bir dosya harddiske kaydedildiğinde bu dosyanın yazıldığı kümenin 3 kilobyte’ı boş kalacak ve bu kısma başka bir dosyaya ait bilgi yazılmayacaktır.

Başka bir örnek verecek olursak; Ntfs sisteminde 13 kilobyte'lık bir dosya disk üzerinde toplam 4 küme kaplayacaktır.

İşte bilgisayardaki bir dosyaya sağ tık - özellikler komutu vererek boyutunu incelediğinizde boyut ve diskteki boyut diye iki farklı bilgi verilmesinin nedeni de budur. Boyut ile dosyanın gerçek boyutu, diskteki boyut ile de harddiskte kapladığı kümelerin toplam miktarı belirtilmektedir.

Harddisklerin Kapasitesi

Günümüz harddisklerinin kapasitelerine örnek: 320 GB, 500 GB, 1 TB, 2 TB …

Harddisk Çeşitleri

Pata (Ide), Sata, Scsi ve SSD türleri mevcuttur. Günümüzde üretilen harddisklerin çoğu Sata türünde olmakla beraber yeni bir teknoloji olan SSD'ler giderek yaygınlaşmaktadır.

Not: Bir harddiski, anakarta bağlayabilmek için, anakartın o harddisk türünü destekliyor olması gerekir.

Pata Harddiskler

Anakart üzerindeki ide portlarına takılır. Bir anakart üzerinde 2 ide portu (ide 0 ve ide 1) bulunur. Her ide kablosuna 2 farklı harddisk takılabilir.

Bir porta aynı kabloyla iki harddisk takılması halinde, bunlardan birinin master , diğerinin slave olarak ayarlanması gerekir. Bu ayarlama işlemine, jumper ayarı denir.

(Master kelimesinin anlamı “sahip”, slave kelimesinin anlamı “köle”dir. )

Bir bilgisayarda iki ide portuna da ikişer disk sürücü bağlandığında:

(1. ide portu) Ide 0 : Primary Master – Primary Slave

(2. ide portu) Ide 1 : Secondary Master – Secondary Slave

Ide portu kullanılarak, CdRom ve DvdRom Sürücüleri de bilgisayara bağlanır.

Sata Harddiskler

Sata I, Sata II ve Sata III versiyonları mevcuttur. Okuma ve yazma hızları daha yüksektir. Data (veri) ve güç kabloları ise daha incedir.

Harici Harddiskler

Kasanın içerisinde sabit olmayıp, taşınabilen ve dışarıdan kablo ile bilgisayara bağlanabilen harddisklere, harici harddisk denir. Usb veya e-Sata portundan bağlanan türleri mevcuttur.

SSD (Solid State Disk)

Yapısı HDD'lere göre çok farklıdır. Mekanik bir yapıya sahip değildirler, çünkü içlerinde dönen plakalar yoktur. SSD'lerin içinde flash belleklerdekine benzer bellek modülleri bulunur ve bilgiler bu modüllere dijital olarak yazılır ve saklanır.

HDD'lere (Harddisklere) göre en önemli avantajları şunlardır:

• İçerisinde hareketli parçalar bulunmadığı için çok daha sessiz çalışırlar ve daha az ısınırlar.
• Okuma yazma hızları daha yüksektir.
• Darbelere ve sarsıntılara daha dayanıklıdır.

Dezavantajları ise şunlardır:

• Kapasiteleri Hdd'ler kadar yüksek değildir. Genelde 120 GB ve 240 GB civarındadır. Tabi zamanla gelişecektir.
• Fiyatları daha yüksektir.

Harddiskin Biçimlendirilmesi (Formatlanması):

Yeni alınan bir harddiskin, veri yazılmaya hazır hale gelmesi için, biçimlendirilmesi gerekir.

Bad Sector Nedir?

Çeşitli nedenlerle harddisk üzerindeki bir bölüm kullanılamaz hale gelebilir. Bu bölgeye “bad sector” adı verilir.

Bad sector şu sebeplerden dolayı oluşabilir:

- Sarsıntı ya da çarpma sonucu okuma yazma kafasının disk yüzeyine değmesi

- Harddiskin sıcaklığını yükselmesi

- Nemli ortam

- Hard disklerde yaşlanmaya bağlı yıpranma

- Diskin hatalı üretilmesi

KONU İLE İLGİLİ ÖRNEKLER